Categories
Podcast

Herwaarns podcast 11 – The Female Gaze

De male gaze is een bekend fenomeen in feministische kritiek dat gebruikt wordt om de weergave van vrouwen in film en andere visuele media te analyseren. Het concept is geïntroduceerd door Laura Mulvey in 1975 en wordt nog steeds gebruikt om aan te geven hoe vrouwen worden gereduceerd in visuele media. In deze aflevering onderzoeken we hoe dit concept kan worden omgedraaid tot een vrouwelijke blik en wat daar dan de kenmerken van zouden zijn.

Te gast is Lieke, recentelijk gepromoveerd mediëvist.

Verwijzingen

Intro

– Laura Mulvey (1975). “Visual Pleasure and Narrative Cinema”. Screen 16 (3): 6-18.

– Berger, John. Geciteerd in: https://finallyfeminism101.wordpress.com/2007/08/26/faq-what-is-the-%E2%80%9Cmale-gaze%E2%80%9D/

– Jean-Paul Sartre, L’Être et le néant : Essai d’ontologie phénoménologique, 1943.

Merel

Wessel

  • Virginia Woolf. A Room of One’s Own. 1929.

Lieke

  • Portrait de la jeune fille en feu. (2019). Regie en script Céline Sciamma.

Overige verwijzingen

  • Margaret Atwood – Siren Song. 1974.
  • Pat Barker – The Silence of the Girls. 2018. (Hervertelling van de Iliad vanuit het perspectief vn Briseis))
  • Bechdel test. https://bechdeltest.com/
  • Coca Cola Light reclame: https://www.youtube.com/watch?v=ot9NvIavZIc
  • Carol Ann Duffy – The World’s Wife. 2000. De collectie gedichten waarin vrouwelijke karakters uit de kunstgeschiedenis een stem krijgen.
  • Madeline Miller – Circe. 2018. (Herinterpretatie van Circe bekend uit onder andere de Odyssee)
  • Mythe van Orpheus en Eurydice. https://nl.wikipedia.org/wiki/Orpheus_en_Eurydice
  • Christa Wolf – Cassandra

Ook te vinden op YouTube en Spotify.

Categories
Podcast Uncategorized

Herwaarns Podcast 10 – De Ivoren Toren van de Geesteswetenschappen

Veel wetenschap wordt beschuldigd van navelstaren. De zogenaamde elite is alleen maar bezig met obscure onderzoeken naar wat ze willen bewijzen. De geesteswetenschappen in het bijzonder wordt wel verweten dat ze opereren vanuit een ivoren toren, ver verwijderd van de werkelijkheid van de samenleving. Het is ideologisch of te wazig. Waarom zou men geld besteden aan onderzoek naar literatuur uit de Balkan of feministische emancipatoire praktijken in de Victoriaanse roman?

Het is ook het strijdveld van de cultuuroorlogen en de social justice warriors, die belachelijke eisen stellen en volledig los staan van de realiteit. Ze hebben een betekenisloos jargon ontwikkeld dat alles problematiseert. Hoe dichten we de kloof tussen wetenschap en samenleving? Zitten de geesteswetenschappen inderdaad in een ivoren toren?

Te gast is Andries, literatuurwetenschapper en docent participatieve gezondheidszorg bij de opleiding tot verpleegkundige bij de Haagse Hogeschool. Daarnaast werkt hij aan een promotie-onderzoek aan de universiteit Leiden over representatie van affectieve en esthetische reacties of functiebeperkingen in literatuur en film.

Ook te beluisteren op Spotify: https://open.spotify.com/episode/6kjTzTFoGgfRBcR6u2LNFR?si=Yzu9IqWGSQqsxNWSJulo9w

en YouTube: https://youtu.be/1lxqBLKBTkE

Vanaf nu ook te vinden op iTunes: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/herwaarns-podcast/id1480092710

Verwijzingen:

Intro:

– BBC Analysis podcast – The Root of ‘Woke’ Culture. https://open.spotify.com/episode/1XleWis1bJ95vpZQFeqlFl?si=0f01VRnxT1KeHnmcjkjWLg

Andries: Rens Bod – A New History of the Humanities

Wessel: Jiskefet – English Sports. https://youtu.be/E_6d3JBBo4s (En ook: Jiskefet – Stiften! https://youtu.be/hZBHkJFcYII)

Martha Nussbaum – Niet voor de Winst. 2010. Ambo. 2012. Vertaling Anbo|Anthos Uitgevers.

Merel: John Williams – Stoner

Overige verwijzingen:

– Blog van Lieke: https://overdemuur.org/rutte-gebruikt-wetenschap-alleen-als-het-uitkomt/

– Blog van Andries:

Categories
Podcast

Herwaarns 09 – Historiografie en Fictie

“Who controls the past controls the future. Who controls the present controls the past.” zei George Orwell in Nineteen Eighty-Four. Geschiedenis wordt geschreven door de overwinnaars. Het zoeken naar een historische waarheid is bijna onmogelijk, zeker als de waarheid het heden ook al wordt ondermijnd door alternatieve feiten en nepnieuws. Deze aflevering van de Herwaarns podcast gaat over de verbanden tussen historiografie, de wetenschap over geschiedschrijving, en fictie. Is alle geschiedenis het vertellen van verhalen? Is het dan nog waar? Is het dan nog wetenschap?

Te gast is Renske, classica werkende aan een promotie-onderzoek over religie in het Romeinse Rijk, net als in aflevering 7 over religieus fundamentalisme.

Herwaarns 09 – Historiografie en Fictie

Ook te beluisteren op Spotify en YouTube.

Merels object: Hilary Mantel – Wolf Hall.

Renskes object: Max Brooks – World War Z.

(ook kort even de film genoemd: Marc Forster – World War Z. 2013)

Wessels object: Russell Hoban – Riddley Walker.

Andere verwijzingen:

– Rage Against the Machine – Testify.

– Suspension of disbelief (zie bijvoorbeeld Wikipedia)

– E. H. Carr – What Is History. (Voorbeeld over de Rubicon).

– Roman Empire. (2016-nu)

– Leopold von Ranke: “wie es eigentlich gewesen”

– The Crown. (2016-nu) Het citaat kwam uit aflevering 1 van seizoen 3.

– Margaret Atwood – The Handmaid’s Tale.

– George Orwell – Nineteen Eighty-Four.

– Michel Faber – The Book of Strange New Things.

– Arrival (2016). Directie Denis Villeneuve, scenario Eric Heisserer.

Categories
Podcast

Herwaarns Podcast 08 – De Nederlandse Identiteit

In de eerste aflevering van 2020 praten we over wat de Nederlandse identiteit definieert. Is het tolerantie, diversiteit, openheid, voetbal, handel, water? Máxima’s roemruchte uitspraak dat “de Nederlander” niet bestaat en het rapport “Denkend aan Nederland” van het Sociaal Planbureau zijn aanleiding voor ons gesprek. Het rapport stelt dat Nederlands een gezamenlijke identiteit voelen, maar zodra er discussies ontstaan over wat die identiteit is, er scheidslijnen ontstaan tussen burgerlijke vrijheden aan de ene kant en symbolen en tradities aan de andere kant.

Wat zijn die symbolen en waarom staan ze tegenover vrijheden?

Te gast is Tim, Neerlandicus bezig met een promotie-onderzoek over 17e-eeuwse Nederlandse vertalingen van Spaanse toneelstukken.

Herwaarns Podcast 8 – De Nederlandse Identiteit

Ook te beluisteren via Spotify, YouTube en SoundCloud.

Verwijzingen:

Intro

Maxima’s speech – https://www.koninklijkhuis.nl/documenten/toespraken/2007/09/24/toespraak-van-prinses-maxima-24-september-2007

SCP – Denkend aan Nederland – https://www.scp.nl/Publicaties/Terugkerende_monitors_en_reeksen/Sociaal_en_Cultureel_Rapport

Objecten

Wessel – De Snijtafel – Het Koningslied (https://www.youtube.com/watch?v=BJ2YY9iOEz0)

Merel – De hokjesman, VPRO, Michael schaap, 2013-2016 (https://www.vpro.nl/programmas/de-hokjesman.html) Er is ook YouTube playlist – https://www.youtube.com/playlist?list=PLDsR5P9Lkw3ODSITrz8SzprqwDEie561F 

Tim – Pedro Calderón la Barca – La vida es sueño. Vertaald als Het Leven Is Maer Droom. (Vindbaar op http://www.let.leidenuniv.nl/Dutch/Ceneton/)

Andere verwijzingen:

– Joseph Conrad – Heart of Darkness.

– De grens, VPRO, Tommy Wieringa, 2013. De aflevering over Limburg: https://youtu.be/707hXMcURIA

– Kristien Hemmerechts – De vrouw die de honden eten gaf

Categories
Podcast

Herwaarns Podcast 07 – Religieus Fundamentalisme

In deze aflevering bespreken we religieus fundamentalisme. Radicaal, orthodox geloof dat terug grijpt op een ideaal van vroeger leidt tot conflicten in een moderne samenleving. Hoewel religieus fundamentalisme in het publieke debat bijna synoniem is aan islamitisch fundamentalisme, zijn er veel verschillende voorbeelden te bedenken. We spreken over de invloeden van fundamentalisme en de invloeden die fundamentalisme creeëren.

Te gast is Renske, classica werkende aan een promotieonderzoek over religie in het Romeinse rijk.

Herwaarns 07 – Religieus Fundamentalisme

De aflevering is ook te beluisteren op Spotify, YouTube en SoundCloud.

Dit was de laatste podcast van ons experiment. Wij zijn zelf erg enthousiast en hebben besloten volgend jaar door te gaan met nieuwe onderwerpen en zowel nieuwe als oude gasten. Wil je ook een keer meedoen? www.herwaarns.nl

Verwijzingen

Wessels object: – Chuck Palahniuk – Fight Club. Maar ook de film Fight Club, 1999, geregisseerd door David Fincher.   

Merels object: Mohsin Hamid – The Reluctant Fundamentalist.

Renskes object: Agora (2009). Regie: Alejandro Amenábar.

Categories
Podcast

Herwaarns Podcast 06 – Het Gezonde Lichaam

Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise.

We proosten op gezondheid, willen een gezonde geest in een gezond lichaam en velen vinden het belangrijkste “als we maar gezond zijn.” Gezond zijn heeft veel waarde zowel het individu als de maatschappij. De vraag is: wat betekent gezondheid precies? Is iemand gezond bij afwezigheid van ziekte, bij een optimale fitheid, bij een stralend en mooi lichaam? Wie mag er bepalen of iemand gezond is?

Te gast deze keer is Glyn, classicus werkende aan een proefschrift over de cultuurgeschiedenis van de huid.

Herwaarns 06 – Het Gezonde Lichaam

Glyns object (en verwijzingen):

  • Jean-Louis-Marc Alibert – Arbre des Dermatoses (https://commons.wikimedia.org/w/index.php?search=arbre+des+dermatoses&title=Special%3ASearch&go=Go&ns0=1&ns6=1&ns12=1&ns14=1&ns100=1&ns106=1#/media/File:J._L._M._Alibert,_Clinique_de_l’Hopital._Wellcome_L0020959.jpg)
Jean-Louis-Marc Alibert – Ambre des Dermatoses

Verwijzingen:

  • Steven Connor – The Book of Skin (2005)
  • De Griekse teksten en vertalingen uit de LOEB reeks van alle traktaten uit het Hippocratisch Corpus zijn te vinden op deze site: https://www.loebclassics.com/
  • Een goede inleiding op het Corpus is: The ‘Hippocratic’ Corpus – Elizabeth M. Craik (2015)
  • Website van het anatomisch museum in Nijmegen: https://www.radboudumc.nl/afdelingen/anatomie/museum-voor-anatomie-en-pathologie
  • Helen King – Hippocrates’ Woman: Reading the Female Body in Ancient Greece (1998)
  • Voor cardiologie voor vrouwen aan de RU, zie bv: https://www.radboudumc.nl/nieuws/2019/boek-hart-voor-vrouwen-cardioloog-angela-maas
  • Over de verwarring van overgangsklachten: https://www.volkskrant.nl/economie/burn-out-depressie-het-zou-ook-weleens-de-overgang-kunnen-zijn~b420ac22/
  • Er is heel veel geschreven over hoe bepaalde culturele bias wordt voortgezet in geneeskunde en wetenschappelijke ideeën over het lichaam. Het werk van Donna Haraway is hier heel relevant, bijvoorbeeld.
  • Nederlandse vertaling van Artemidorus: Droomboek – Artemidoros van Daldis, vertaald door Simone Mooij-Valk (2014)

Merels objecten:

  • Orthorexia: https://voedingscentrum.nl/encyclopedie/orthorexia.aspx 
  • Fitgirls.nl en fitgirl.nl
  • De herontdekking van het lichaam – Bregje Hofstede (2016)
  • Mindgym, sportschool voor je geest – Wouter de Jong (2018)
  • Ikigai, de Japanse geheimen voor een lang, gezond en gelukkig leven – Francesco Miralles en Hector Garcia (2016)
  • De hashtags #selfcare (20.9 miljoen berichten!) en #selfhelp (2.2 miljoen) op Instagram, waaronder het bericht “7 great habits of successful people”

Wessels object

  • Deus Ex: Human Revolution. Gemaakt door Eidos Montreal en gepubliceerd door Square Enix in 2011. Script en regie: Mary DeMarle.

Spotify:

YouTube: https://youtu.be/Hz-UdSOBSXo

Soundcloud: https://soundcloud.com/herwaarns/het-gezonde-lichaam

Categories
Podcast

Herwaarns Podcast 05 – Het Doel van Onderwijs

Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise.

In aflevering vijf onderzoeken we het doel van onderwijs. Het onderwijs ontwikkelt altijd, maar in welke richting en waarom is een ingewikkeld onderwerp. Zou het onderwijs mensen moeten voorbereiden op het leven, hun carrière, actief burgerschap of vooral dienen als zelfontplooiing? Hoe worden deze doelen het beste bereikt?

Herwaarns Podcast 05 – Het Doel van Onderwijs

Te gast is Willemijn, kunsthistorica, neerlandica en docent Nederlands.

Nieuwsgierig naar de volgende afleveringen? Wil je wellicht een keer meedoen? Meer informatie vind je bij Herwaarns Podcast – Planning en Uitleg.

Meer afleveringen: podcast overzicht.

Verwijzingen

Intro:

  • H. G. Wells – “History becomes more and more a race between education and disaster.”
  • Currilum.nu
  • Sjef Drummen: https://www.beteronderwijsnederland.nl/blogs/2014/03/het-duidelijke-verhaal-over-agora/
  • Rutger Bregman – Utopia for Realists

Culturele objecten:

Spotify: https://open.spotify.com/episode/7B37wZz6RzUNbDw6fSX5I7?si=Be2crD7JScKhMkEObfqggQ

Soundcloud: https://soundcloud.com/herwaarns/het-doel-van-onderwijs

YouTube: https://youtu.be/fBpOGd5gpyQ

Categories
Podcast

Herwaarns Podcast 04 – De Vrouwelijke Held

Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise.

In aflevering vier praten we over de vrouwelijke held. In veel media worden vrouwelijke helden opgeworpen als reactie op de traditionele mannelijke helden. Het is een kwestie van vertegenwoordiging en van het hervertellen van vastgekoekte verwachtingspatronen, zowel kunstzinnig als politiek als ironisch.

Natuurlijk zijn vrouwelijke karakters al lang heldhaftig, maar het lijkt inmiddels een expliciet doel om de heldenstatus aan vrouwen toe te wijzen, zoals de aankondiging van een vrouwelijke James Bond, het vieren van de successen van vrouwelijke superhelden als Ms. Marvel en Wonder Woman tot het hervertellen van verhalen vanuit vrouwelijk perspectief.

In deze podcast discussiëren we over wat de vrouwelijke held succesvol maakt, hoe ze verschilt van een mannelijke held en of een “strong female lead” een belangrijke feministische rol heeft of gewoon slim marktdenken is.

Te gast zijn Lieke, mediëvist en promovendus aan de universiteit Leiden, en Sjoerd, neerlandicus.

Herwaarns Podcast 04 – De Vrouwelijke Held

Ook te beluisteren op SoundCloud en YouTube.

Nieuwsgierig naar de volgende afleveringen? Wil je wellicht een keer meedoen? Meer informatie vind je bij Herwaarns Podcast – Planning en Uitleg.

Meer afleveringen: podcast overzicht.

Verwijzingen

Culturele objecten:

  • J. R. R. Tolkien – The Lord of the Rings. (Deze scène specifiek: https://youtu.be/dQ_-rmuPZC4)
  • Jeanne d’Arc
    • Friedrich Schiller, Die Jungfrau von Orleans
    • Theu Boermans versie van Schillers stuk
    • Bruno Dumont – Jeannette, l’enfance de Jeanne d’Arc
  • Philip Pullman – His Dark Materials trilogie         
  • Lena Dunham – Girls

Overig:

Categories
Podcast

Herwaarns Podcast 03 – De Schande van de Auteur

Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise.

Aflevering drie gaat over “de schande van de auteur,” een variant op het concept van de dood van de auteur. Naar aanleiding van het net verschenen boek Door de Schaduwen Bestormd – Reflecties op de controverse rond de oorlogsjaren van Lucebert komt Yi Fong Au praten over de invloed van de vermeende slechtheid van auteurs op de interpretatie van hun werk. Moeten we werken van racistische auteurs anders lezen? Zouden we het werk van artiesten met Nazi-sympathieën nog wel moeten lezen? In andere worden: wat doet het beeld van een kunstenaar met het interpreteren van het werk?

Herwaarns Podcast 03 – De Schande van de Auteur

Ook te beluisteren op SoundCloud en YouTube.

Nieuwsgierig naar de volgende afleveringen? Wil je wellicht een keer meedoen? Meer informatie vind je bij Herwaarns Podcast – Planning en Uitleg.

Meer afleveringen: podcast overzicht.

Verwijzingen

Schande van de auteur:

Culturele objecten:

Overig:

  • Lucebert biografieën: Peter Hofman – Lichtschikkend en zingend: de jonge Lucebert uit 2004 en Wim Hazeu – Lucebert uit 2018.
Categories
Podcast

Herwaarns Podcast 02 – Vluchtelingenproblematiek

In aflevering twee praten we samen met Willemijn, kunsthistorica, mediëvist en docent Nederlands binnen Entree Voor Anderstaligen, over de vluchtelingenproblematiek.

Herwaarns Podcast 02 – Vluchtelingenproblematiek

Soundcloud / YouTube

Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise.

Nieuwsgierig naar de volgende afleveringen? Wil je wellicht een keer meedoen? Meer informatie vind je bij Herwaarns Podcast – Planning en Uitleg.

Meer afleveringen: podcast overzicht.

Verwijzingen

Vluchtelingenproblematiek:

Culturele objecten:

  • Salman Rushdie – The Satanic Verses.
  • Tommy Wieringa – Dit Zijn de Namen.
  • Patrick Kingsley – De Nieuwe Odyssee.

Overig:

  • Volkskrant: artikelen over vluchtelingen met nieuw werk https://www.volkskrant.nl/mensen/medisch-specialist-en-vluchteling-auto-met-chauffeur-in-syrie-onderaan-de-ladder-in-nederland~be6bce2e/
  • Volkskrant: https://www.volkskrant.nl/mensen/aylin-52-ik-ben-de-vrouw-zonder-man-keer-op-keer-afgewezen-om-het-land-waar-ik-ben-geboren~b6d1db3d/