Tag: Podcast

Geestelijke gezondheid is een veelbesproken onderwerp op het moment, reikend van de zorgen over de gevolgen van lockdown op het mentale welzijn, de toenemende zichtbaarheid van neurodivergentie en de overvraagde psychologische zorg. Anders dan bij lichamelijke gezondheid wordt mentale gezondheid vaak gezien als subjectief en is daarom de gemeenschappelijke norm van wat “gezond” is extra dwingend, maar ook grotendeels impliciet.

De grootste authoriteit op het gebied van geestelijke gezondheid is de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders gemaakt door de American Psychological Association, die ook in Nederland is de geestelijke gezondheidszorg wordt gebruikt. Als alternatief is er ook nog de International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD) van de Wereldgezondheidsorganisatie. Er is echter veel kritiek op deze beide handleidingen, zowel van buiten de medische zorg als binnenuit. Een voorbeeld is dat Alles Frances, nota bene een schrijver van de DSM-IV, zegt dat vrijwel normaal gedrag steeds meer een label opgeplakt krijgen en vaker met medicijnen wordt behandeld. Prof. dr. Jim van Os, psychiater, zegt: “We zijn een beetje doorgeslagen in osn enthousiasme om iemand een label te geven zodra die zich anders gedraagd. Dit heeft een keerzijde. Door die sticker op iemand te plakken, duw je iemand in een hokje (…) – het bepaalt hoe de samenleving tegen je aankijkt en je wordt opeens in de richting van een specifieke behandeling geduwd omdat die in de behandelrichtlijn van dat specifieke hokje staat.” Hij zegt ook: “Je kunt zo’n diagnose niet objectief vaststellen in het lijf van iemand. Het is niet zoals een gebroken arm die je op een röntgenfoto kunt zien.”

Naast de kritiek op specifieke authoriteit is er ook brede kritiek op het bestellen van gezonde geesten en ongezonden geesten, bijvoorbeeld invloedrijk verwoord door Michel Foucault in boeken als Folie et Déraison: Histoire de la folie à l’âge classique. Foucault stelt dat waar voor de Renaissance waanzin werd gezien als een apart soort inzich in de werkelijkheid, vaak ingegeven door goddelijke of bovennatuurlijke krachten, werd waanzin daarna steeds meer gezien als een ziekte, iets om mensen voor te behoeden. Hierdoor werden geesteszieken apart gehouden, onderdrukt en behandeld. Deze kritiek bestaat nog steeds: geestesziekte kan leiden tot gedwongen behandelingen, opname en stereotypering, terwijl mensen die als geestesziek worden bestempeld niet serieus worden genomen in hun kritiek op behandelingen.

Waar we in aflevering zes over het gezonde lichaam bespraken hoe cultuur en samenleving gezondheid van het lijf vormen en de grens tussen ziek, gezond en wenselijk bepalen, willen we in deze aflevering onderzoeken hoe dit gebeurt met de gezonde geest. De centrale vraag is: wie bepaalt wie geestelijk gezond is?

Te gast is Heleen, die tijdens haar studie Health Humanities onder andere onderzoek deed naar “normality” en “abnormality”. Nu werkt ze in het gezondheidsveld.

Verwijzingen

Intro

• DSM-5: bijvoorbeeld hier te vinden: https://drive.google.com/file/d/10r_oUv_fZXQ4jUVXQC-4UnMdaneR3TD5/view
• ICD-11: https://icd.who.int/en
• Allen Frances. Terug naar normaal. 2013. Nieuwezijds B.V.
• Michel Foucault. Folie et Déraison: Histoire de la folie à l’âge classique. 1961.

Merel

• Lewis Carroll. Alice in Wonderland. 1865.
• Kasey Deems (2017) ““We’re All Mad Here”: Mental Illness as Social Disruption in Alice’s Adventures in Wonderland,” SUURJ: Seattle University Undergraduate Research Journal: Vol. 1 , Article 13. https://scholarworks.seattleu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1006&context=suurj
• Edgar Allan Poe. “The Tell-Tale Heart.” 1843. Meesterlijk voorgelezen door Christopher Lee: https://www.youtube.com/watch?v=Z_utA6j3Oc8

Heleen

• Mike Boddé. De Pil. 2010. Libris.

Wessel

• Wouter Kusters. Filosofie van de Waanzin. 2014. Lemniscaat.
• Alex Avila. “TikTok Gave Me Autism: the Politics of Self-Diagnosis.” 2023. https://www.youtube.com/watch?v=x4ieMzbXiRA

Spotify: https://open.spotify.com/episode/2aWtdkTCfr4eYPUBw42EOX?si=35eb15938901497d

Google Podcasts: https://podcasts.google.com/feed/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvZmVlZC9wb2RjYXN0Lw/episode/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvP3A9MTY5Mw?sa=X&ved=0CAUQkfYCahcKEwjo96iYqOuBAxUAAAAAHQAAAAAQLA

YouTube: https://youtu.be/N-qZjEuhmGU

Of op Apple Podcasts.

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: RSS | More

Na aflevering 20 over “Informed Consent”, vervolgen we onze dubbelaflevering over keuzes met deze aflevering over keuzestress – de angst, verlamming, druk en ongemakkelijkheid die kan otnstaan als iemand een keuze moet maken. Deze gevoelens kunnen ontstaan bij te weinig mogelijkheden of een moeilijke beslissing, maar wij concentreren ons op een te veel aan opties bij een keuze. Er is in moderne Nederlandse samenleving op veel gebieden zoveel mogelijk dat keuzestress kan worden ervaren bij het kiezen van producten, smaken en kleuren, maar ook bij het beslissen over een studie, beroep of levenspad. Vrijheid van keuze is een goed, maar kan ook beklemmend zijn. Immers: je het verkeerde kiezen en dus bent daarmee zelf verantwoordelijk voor de consequenties van je keuzes. Keuzestress wordt bijvoorbeeld besproken in boeken als Het Dertigersdilemma van Nienke Wijnants en andere zelfhulpboeken die proberen hulp te bieden bij het vinden van de juist keuze.

Verwante psychologische verschijnselen zoals de Fear Of Missing Out (FOMO) en het idee dat beperkingen creativiteit opleveren zijn ook verbonden met een overdadigheid aan keuzes. Is er een optimale hoeveelheid keuzes? Zijn keuzes inherent goed? Hoe moeten mensen omgaan met een grote hoeveelheid mogelijkheden?

Te gast is Michaël, docent biologie.

Verwijzingen

Intro

• Het Dertigersdilemma van Nienke Wijnants

Wessel

• Aldous Huxley. Brave New World. HarperCollins, 1932. Everyman’s Library, 2013.

Merel

• Jantine Jongebloed. “Keuzestress – zo wordt kiezen eenvoudiger.” Flow, 2023.
• Roald Dahl. Charlie and the Chocolate Factory. George Allen & Unwin, 1964.
• Thomas Hardy. Far From the Madding Crowd. Cornhill Magazine, 1874.
• Margaret Lobenstine. The Renaissance Soul. Experiment, 2013.
• Bente van de Wouw, tobehonest, @tobehonestnl

Michaël

• Spinvis en Layla. “Je Kan Alles.” Excelsion Recordings, Spinvis 2018.

Overige verwijzingen

• De Pyramide van Maslow: https://en.wikipedia.org/wiki/Maslow’s_hierarchy_of_needs

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: RSS | More

“Informed Consent”, een combinatie van de informatieplicht en het toestemmingsvereiste die binnen de medische zorg gelden, is een essentieel onderdeel van zowel de juridische als medische voorschriften voor artsen. Zoals De Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot Bevordering van de Geneeskunst (KNMG) schrijft: “zonder toestemming is er immers sprake van een ongeoorloofde inbreuk op de integriteit van een patiënt.” Die toestemming vereist de nodige informatie – tegelijkertijd zijn patiënten natuurlijk geen experts en kunnen ze informatie dus ook verkeerd interpreteren. Hoeveel moet een patiënt weten om in te kunnen stemmen?

Buiten het medische kader gelden vergelijkbare vragen binnen bijvoorbeeld een ethische en politieke context. Hoeveel moet een werknemer of stemmer bijvoorbeeld weten om akkoord te kunnen gaan met een voorstel dat risico’s met zich meebrengt voor natuur of maatschappij?

Dit is de eerste van een dubbelaflevering over keuze. Aflevering 21 zal gaan over keuzestress.

Te gast is Luc, eerstehulp arts in opleiding.

www.herwaarns.nl

Verwijzingen

Intro

• KNMG. “Informed Consent”. 22 april 2022. https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/informed-consent

Luc

• De stethoscoop van Luc
• Kazuo Ishiguro. Klara and the Sun. Faber and Faber, 2021.
• De Eed van Hippocates: https://nl.wikipedia.org/wiki/Eed_van_Hippocrates

Merel

• J. K. Rowling. Harry Potter and the Deathly Hallows. Bloomsbury, 2007.

Overige verwijzingen

• Onderzoek: patienten vertrouwen mensen met stethoscoop
• Onderzoek onderzoek stofzuiger
• Risicopercentages
• Eliezer Yudkowsky. Harry Potter and the Methods of Rationality. https://hpmor.com/ (De sorteerhoedepside is in hoofdstukken 9 en 10)
• Existentialisme: Jean-Paul Sartre en Ambert Camus. Een begin: https://nl.wikipedia.org/wiki/Existentialisme

Spotify: https://open.spotify.com/episode/4RAUVlEdS4ilzwAzb2KAkF?si=273b5bda5c10421e

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: RSS | More

Als iemand een taal wil leren, worden ze onderwezen in vocabulaire, zinsnedes en grammatica. Dit is al eeuwen hoe taalonderwijs werkt, maar toch heeft grammatica de reputatie om saai en droog te zijn. Het leren van de regels van een taal is dan ook een “heet hangijzer” volgens Sebastiaan Dönszelmann en anderen in het Handboek Vreemde Talendidactiek: is het nuttig om mensen de onderliggende structuren van taal te willen laten begrijpen als het uiteindelijk gaat om communicatie?

Met een verschuiving van taal leren via DuoLingo of communiceren via Google Translate en ChatGPT is het inzicht in taalstructuur niet essentieel voor het communiceren. Op veel Europese scholen wordt ook steeds meer onderwezen en getoetst met het Europees Referentiekader, dat taalvaardigheid vat in “can-do statements”, niet in grammaticale regels. Moet de hardnekkige traditie van grammaticaonderwijs worden verbannen naar academische taalstudies of kan grammaticaonderwijs blijven bijdragen aan algemeen taalonderwijs, bijvoorbeeld in een andere vorm?

Te gast is Martina, docent klassieke talen. Ze spreekt Latijn, Grieks, Nederlands, Perzisch en Duits. Ze heeft grammatica bijna helemaal losgelaten in haar onderwijs.

Verwijzingen

Intro

• Dönszelmann, van Beuningen, Kaal en de Graaff. Handboek Vreemde Talendidactiek. 2020. Coutinho, Bussum. 2^e editie, 2021.
• Het Europees Referentie Kader: www.erk.nl
• De Sapir-Whorfhypothese https://nl.wikipedia.org/wiki/Sapir-Whorfhypothese
• Garden Path theorie: https://en.wikipedia.org/wiki/Garden-path_sentence

Wessel

• Ted Chiang. “The Story of Your Life.” 1998. Story of Your Life and Others, 2002.
• https://en.wikipedia.org/wiki/Four_stages_of_competence

Merel

• Diana Galbon. Outlander. 1991. (En de rest van de serie).
• Stepping Stones. Noordhoff. 7^e editie, 2021.

Martina

• Stephen Krashen’s werk. https://www.sdkrashen.com/
• Hans Ørberg. Lingua Latina per se Illustrata.
• Bill van Patten’s werk. https://www.billvanpatten.net/
• Alexander Veronensis – discere legere novum sermonem est sicut mingere.
• Keith Toda. https://todallycomprehensiblelatin.blogspot.com/
• Mohamadreza Shams. Qesehai-e Hasani.

Andere verwijzingen

• Noam Chomsky – Universal Grammar. https://en.wikipedia.org/wiki/Universal_grammar
• Aleph with Beth – aflevering 1: Hebrew – First Words. https://youtu.be/y640-FIpxQs
• En een bonuslink: addisco.nl van Casper Porton en zijn vrouw Cerianne, waar Martina al haar Latijn heeft geleerd en Krashen heeft leren kennen.

YouTube: https://youtu.be/jskJCUxrRws

Spotify: https://open.spotify.com/episode/4rahAJb4uRH1S0FLIbCBMJ?si=ab971f2af4d64dc3

Google Podcasts: https://podcasts.google.com/feed/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvZmVlZC9wb2RjYXN0Lw/episode/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvP3A9MTQ0Mw?sa=X&ved=0CAUQkfYCahcKEwioz7Ktk4n_AhUAAAAAHQAAAAAQLA

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: RSS | More

De Noorse mythologie en cultuur zijn een onaflatende bron van inspiratie. Goden en vikingen bevolken strips, films, computerspellen, series, metalmuziek en allerhande andere verhalen. Vandaag onderzoeken we voorbeelden van de Noorse cultuur in de moderne cultuur.

De meeste kennis over de Noorse cultuur komt uit de archeologie en de sages, mythes en legenden uit de orale cultuur, latere opgeschreven en gebundeld door IJslandse schrijvers in de vorm van twee collecties, de proza en poëtische Edda.

Aan de hand van onze gedachten uit aflevering 16 over Moderne Hervertellingen, waarin we onderzochten wat een hervertelling onthult over de oorspronkelijke tekst, schrijver en context, maar ook over de nieuwe tekst, schrijver en context, verkennen we de invloed van de Noorse cultuur in de onze.

Te gast is Luuk, docent Engels en Tolkienfanaat.

Verwijzingen

Intro

• De Edda – https://nl.wikipedia.org/wiki/Edda. De genoemde vertaling is van Lee M. Hollander. University of Texas, 1962.

Merel

• The Last Kingdom. Stephen Butchard (bewerking). BBC en Netflix, 2015-2022.
• Bernard Cornwell. The Saxon Stories. HarperCollins, 2004. (Met hier de Goodreads- recensies: https://www.goodreads.com/book/show/68527.The_Last_Kingdom)
• Neil Price. The Children of Ash and Elm: a History of the Viking. Basic books, 2020.
• De rooftocht op Lindisfarne: https://nl.wikipedia.org/wiki/Lindisfarne

Luuk

• J. R. R. Tolkien. The Silmarillion. Bewerkt door Christopher Tolien. George Allen & Unwin. 1977.
• Beowulf. (Auteur onbekend)
• Battle of Maldon. (auteur onbekend) Zie bijvoorbeeld: https://oldenglishpoetry.camden.rutgers.edu/battle-of-maldon/
• J. R. R. Tolkien – “Beowulf: The Monsters and the Critics” en “The Death of Beorthnoth” (over “ofermod”.

Wessel

• The Sandman (vooral volume 4, Season of Mists en volume 9, The Kindly Ones). Neil Gaiman met Jones, Jones III, Dringenberg, Wagner, Russell, Pratt, Giordano en nog meer.
• Thor in de Stan Lee comics: https://en.wikipedia.org/wiki/Thor_(Marvel_Comics)

Andere verwijzingen

• De Völuspá. Zie https://en.wikipedia.org/wiki/V%C3%B6lusp%C3%A1
• Onbehaarde Apen podcast. “Hoe wreed waren de Vikingen echt?” NRC. 20 mei 2020. https://www.nrc.nl/nieuws/2020/05/20/hoe-wreed-waren-de-vikingen-echt-a4000351
• Neil Gaiman en Terry Pratchett. Good Omens. Gollancz/Workman, 1990.
• Neil Gaiman. American Gods. William Morrow, 2001.
• God of War-serie. Santa Monica Studio, Ready at Dawn en Javaground/SOE-LA. Sony. 2005-2022.
• Ragnarok. Netflix. 2020-nu.
• Pirate Metal: zie bijvoorbeeld Alestorm.
• Viking Metal: zie bijvoorbeeld Amon Amarth.

Spotify: https://open.spotify.com/episode/04LAIs5Zyripdvn6R693bp?si=08G0EqIIQpCmEYWExlIDtA

YouTube: https://youtu.be/HRHTnND9-ik

Google Podcasts: https://podcasts.google.com/feed/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvZmVlZC9wb2RjYXN0Lw/episode/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvP3A9MTE4OQ?sa=X&ved=0CAUQkfYCahcKEwjAwoX9qvr8AhUAAAAAHQAAAAAQLA

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: RSS | More

Het idee dat er wijsheid schuilt in de natuur is eeuwenoud en heeft al vele vormen gekend, van natuurgeesten en goden tot taoïsme en hekserij. In de afgelopen eeuw is er ook steeds meer wetenschappelijk onderzoek gekomen naar bewustzijn en intelligentie van planten, dieren en de ecosystemen waar ze in leven. De nog steeds omstreden Gaia-hypothese van James Lovelock en Lynn Margulis stelt dat de Aarde één groot netwerk van organische en non-organische systemen is dat elkaar beïnvloed om een leefbare balans te behouden. Het concept van ecosystemen die een balans vinden is inmiddels een beproefd en essentieel onderdeel van natuurbehoud en het tegengaan van klimaatverandering en effecten daarvan, uiteenlopend van het verwilderen van natuurgebieden, het herintroduceren van apex predatoren en het ruimte maken voor het buiten de oevers treden van rivieren. Er is zelfs onderzoek, onder andere door Suzanne Simard, dat laat zien dat bomen en fungi door middel van chemische verbindingen voedingstoffen uitwisselen en zo een sterker gedeeld leefsysteem creëren.

Wat kunnen mensen leren van deze natuurlijke balans? Hoe verhoudt menselijke wijsheid zich tot die van overig leven? Kunnen we de inzichten van de natuur gebruiken of is dat een te menselijke gedachte?

Te gast is Annika, historica en wijsgerige, net als in aflevering 1 over burgerschap.

We bouwen voort op aflevering 15, over antropocentrisme.

Spotify, YouTube: https://youtu.be/gB24eAEgu6w, Google Podcasts: link,

Verwijzingen

Intro

• Infinite Monkey Cage – Wood Wide Web, met Suzanne Simard: https://open.spotify.com/episode/0pcz3hGHR6yrcFvROeg4kf
• De gaia-hypothese door John Lovelock en Lynn Margulis.

Merel

• The Biggest Little Farm. 2018. Regie: John Chester. Zie ook: https://www.biggestlittlefarmmovie.com/
• The Salt of the Earth. 2014. Regie: Sebastiao Salgado.

Wessel

• Saga of the Swamp Thing, 20-24.Alan Moore, Dan Day, John Totleben, Rick Veich, Stephen Bissette. 1984.
• The Swamp Thing. Len Wein. 1971.

Annika

• Neil Philip. Mythen & Sagen. Illustraties door Milesh Mistry. 1996.

Andere verwijzingen

• Luuk en Gijs. “Bomen zijn relaxed.”
• Peter Wohlleben. Het Verborgen Leven van Bomen. 2016.

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: RSS | More

Lingua franca is een concept dat wordt gebruikt om een taal aan de duiden waarmee mensen die niet dezelfde taal spreken toch met elkaar kunnen communiceren. Er zijn historische voorbeelden zoals Latijn uit de middeleeuwen en de Verlichting, maar ook ideologische pogingen om een neutrale, eenvoudig te leren taal te ontwerpen voor iedereen, zoals het Esperanto. Tegenwoordig zien veel mensen Engels als de lingua franca, maar is het wel wenselijk om één dominante taal te hebben, zeker als die vaak is opgelegd in een koloniaal verleden? Wie bepaalt er dan welke taal gebruikt wordt en wanneer die taal correct gebruikt wordt?

Te gast is Willemijn, kunsthistorica en docent Nederlands aan anderstaligen.

Zoals altijd te beluisteren op Spotify en YouTube.

Verwijzingen

Merel

• Hilary Mantel – The Mirror and the Light (2020)
• https://en.wikipedia.org/wiki/English_Reformation
• Artikelen over Engels op Nederlandse universiteiten:
  • https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/docenten-moeten-alle-hoeken-en-gaten-van-het-engels-kennen~b03c9e01/
  • https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/geklaag-over-gebrekkig-engels-in-collegezaal-neemt-toe~bf244322/
  • https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/wij-kiezen-voor-engels-en-nederlandstalig-onderwijs~b5fa2e95/

Willemijn

• Language. Vanja Rukavina. Het Nationale Theater in coproductie met Zaal 4A. 2020.

Wessel

• Christopher Paolini – Eragon.
• Ursula K. Guinn – Earthsea.
• Patrick Rothfuss – The Name of the Wind.
• Zie ook: Warcraft, demonen en duivelsverhalen en I Know Your True Name op TVtropes.

Overige verwijzingen

• Ferdinand de Saussures idee van signifier en signified
• Dungeons and Dragons spelboeken over de gemeenschappelijke taal “Common.”
• Podcast Filosofie, met daarin Carlo Hover over de Chinese filosoof Hong Zichenng en de invloed van de Chinese taal. https://open.spotify.com/episode/3d2PEoJz7xdsRlx5yJq7JO?si=aB7TfEwvR3mtvo-mj2Htmw

Podcast: Play in new window | Download

Subscribe: RSS | More