Welkom bij de Herwaarns Podcast!
Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise.
De podcast is te beluisteren via Spotify, YouTube, Google Podcasts, Apple Podcasts of deze website.
Voor de huidige podcastplanning en de onderwerpen, klik hier. We zoeken nog gasten, dus als je ook graag een keer meepraat over je favoriete culturele objecten om zo je perspectief op de wereld te delen, neem dan contact op!
Uiteraard is de podcast vernoemd naar het herwaarns-gedicht.
Herwaarns podcast 15 – Antropocentrisme
De mens leeft op Aarde. De mens vormt de wereld naar believen. De mens maakt problemen en de mens lost ze weer op. De mens is het middelpunt van al onze gedachtegang. Hier worden echter steeds vaker vragen bij gesteld. Er is een verschuiving van de mens als centraal naar de mens als onderdeel van het systeem waarin alles leeft. Problemen als de pandemie en klimaatverandering overstijgen niet alleen het niveau van individueel voorstellingsvermogen, maar ook menselijke controle. Ondertussen vervalt ook steeds meer het beeld dat mensen uniek in staat zijn tot bijvoorbeeld taal, empathie en zelfbewustzijn. Waarom staat de mens nog steeds centraal in ons wereldbeeld? Is het tijd om de mens van hun voetstuk te halen?
Te gast zijn Renske, historica en classica (net als in afleveringen 6 en 9) en Merel, student literatuurwetenschappen in Utrecht. Ze schrijft op het oment haar scriptie over de perceptie van boerderijdieren in Nederlandse literatuur.
Verwijzingen
Merel
- Agamben, Giorgio. “Anthopological Machine.” The Open: Man and Animal, Stanford University Press, 2002.
Wessel
- Valades, Didacus. Rhetorica Christina. 1579. Via Wikipedia commons, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b5/Great_Chain_of_Being_2.png
- McRae, Calista. “The Great Chain of Being Come Undone”: Linking Blackness and Animal Studies. Environmental Humanities (2022) 14 (1): 202–215. https://doi.org/10.1215/22011919-9481517
- Plotinus, geciteerd in: https://www.britannica.com/topic/Great-Chain-of-Being
- https://web.cn.edu/kwheeler/Tillyard01.html
- Rigato, Emanuele and Alessandro Minelli. “The Great Chain of Being Is Still Here.” Evolution: Education and Outreach volume 6, Article number: 18 (2013)
- Wheeler, L. K. “The Chain of Being: Chaos and Order in the Middle Ages and Renaissance Worldview”. 2002. Via: https://docs.google.com/presentation/d/1f54uQ1earAViwe803m2sxJViC91nXEaVk1YkqXdrZ1Q/htmlpresent?hl=en
- Wheeler, L. L. “The Chain of Being: Tillyard in a Nutshell.” 1998-2017. Bezocht op 24-3-2022. https://web.cn.edu/kwheeler/Tillyard01.html
Renske
- Rowling, J. K. Fantastic Beasts and Where to Find Them. Bloomsbury,2001.
- Fantastic Beasts and Where to Find Them. Dir. David Yates. 2016.
Merel
- Proulx, Annie. Barkskins. Charles Scribner’s Sons, 2016.
Overige verwijzingen:
- Witch, Please! Podcast. http://ohwitchplease.ca/
- Cook, Monte, Jonathan Tweet, Skip Williams. Dungeons and Dragons: Player’s Handbook 3rd edition. Wizards of the Coast. 2000. Voor een kort overzicht van alignment charts, zie bijvoorbeeld: https://dungeonsdragons.fandom.com/wiki/Alignment
YouTube:
Spotify:
Herwaarns emotieserie 06 – Nostalgie
Nostalgie is het verlangen naar een onbestaand verleden. 2020 is voor veel mensen een uitstekende gelegenheid gebleken om met nostalgie terug te kijken naar het verleden, toen alles nog beter was en we vrij waren. Wat hebben Merel en Wessel daarover te zeggen aan de hand van Watchmen en Little Women?
Wessel
Linday Ellis. “Stranger Things, IT and the Upside Down of Nostalgia.” 4 Dec 2017. https://www.youtube.com/watch?v=Radg-Kn0jLs
Marc Le Sueur – “Anatomy of Nostalgia Films.” Journal of Popular Film Volume 6.2, 1977. 106,
Svetlana Boym – “Nostalgia.” Atlas of Transformation. http://monumenttotransformation.org/atlas-of-transformation/html/n/nostalgia/nostalgia-svetlana-boym.html
Alan Moore, Dave Gibbons en John Higgins. Watchmen. 1986-1987.
Watchmen. 2009. Regie: Zack Snyder. Intro: https://youtu.be/h24D87SqaLQ
The Incredibles. 2004. Regie: Brad Bird.
Roelof ten Napel – Sonnet XXI. In het Vlees. 2020.
Merel
Little Women (2019), dir. Greta Gerwig.
Little Women (1994), dir. Gillian Armstrong.
Louisa May Alcott – Little Women (1868-1869)
Be Kind Rewind – Comparing Every Version of Little Women: https://www.youtube.com/watch?v=nJGZoecSmrA
Micarah Tewers – Why The Costumes of Little Women Did NOT Deserve an Oscar: https://www.youtube.com/watch?v=_sBqqERMblo
Herwaarns podcast 13 – Lingua Franca
Lingua franca is een concept dat wordt gebruikt om een taal aan de duiden waarmee mensen die niet dezelfde taal spreken toch met elkaar kunnen communiceren. Er zijn historische voorbeelden zoals Latijn uit de middeleeuwen en de Verlichting, maar ook ideologische pogingen om een neutrale, eenvoudig te leren taal te ontwerpen voor iedereen, zoals het Esperanto. Tegenwoordig zien veel mensen Engels als de lingua franca, maar is het wel wenselijk om één dominante taal te hebben, zeker als die vaak is opgelegd in een koloniaal verleden? Wie bepaalt er dan welke taal gebruikt wordt en wanneer die taal correct gebruikt wordt?
Te gast is Willemijn, kunsthistorica en docent Nederlands aan anderstaligen.
Zoals altijd te beluisteren op Spotify en YouTube.
Verwijzingen
Merel
- Hilary Mantel – The Mirror and the Light (2020)
- https://en.wikipedia.org/wiki/English_Reformation
- Artikelen over Engels op Nederlandse universiteiten:
Willemijn
- Language. Vanja Rukavina. Het Nationale Theater in coproductie met Zaal 4A. 2020.
Wessel
- Christopher Paolini – Eragon.
- Ursula K. Guinn – Earthsea.
- Patrick Rothfuss – The Name of the Wind.
- Zie ook: Warcraft, demonen en duivelsverhalen en I Know Your True Name op TVtropes.
Overige verwijzingen
- Ferdinand de Saussures idee van signifier en signified
- Dungeons and Dragons spelboeken over de gemeenschappelijke taal “Common.”
- Podcast Filosofie, met daarin Carlo Hover over de Chinese filosoof Hong Zichenng en de invloed van de Chinese taal. https://open.spotify.com/episode/3d2PEoJz7xdsRlx5yJq7JO?si=aB7TfEwvR3mtvo-mj2Htmw
Herwaarns Podcast 14 – Het Goddelijke Lichaam
Misschien is het grootste compliment over een lichaam dat het goddelijk is. Een jonge god, een goddelijke schoonheid. Dit verwijst impliciet naar de polytheïstische pantheons van het oude Griekenland, Rome of de Noren, bijvoorbeeld. Deze goden leken op mensen, maar waren geïdealiseerd: onsterfelijk, krachtig en betoverend.
Toch wordt het goddelijk al snel als spiritueel of transcendent gezien, omdat het onze materiële wereld overstijgt. Het goddelijke staat daarmee buiten onze alledaagse wereld, onbereikbaar en onaanraakbaar. In deze aflevering onderzoeken we de tegenstrijdigheid van lichamelijkheid en perfectie in het goddelijke lichaam.
Te gast is Glyn, classicus bezig met een proefschrift over de geschiedenis van de perceptie van de huid (net als in aflevering 6).
Verwijzingen
Glyn
- Leochares (misschien?) – Diane De Versailles. https://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/artemis-doe
- Helen King. “Bound to Bleed: Artemis and Greek Women.” 1983. In: A. Cameron en A. Kuhrt (eds.) Images of Women in Antiquity, London, 109-127.
- Pausanias – Paus. 8.23.6-7.
Merel
- Andhurati Roy – The God of Small Things. IndiaInk. 1997.
- The Laws of Manu.
Wessel
- James K. Morrow – Towing Jehovah. Harcourt Brace. 1994.
Spotify: https://open.spotify.com/episode/612LNjBj3zxb0ZrWBGOP1m?si=QikZyt18RQq9Tx2k07TAew
YouTube: https://youtu.be/1oNeBN1EE6Y
Herwaarns Podcast 12 – Kan technologie kunst maken?
Kunst is volgens de meeste definities iets unieks voor mensen. Het is het maken van iets moois, schokkends of betekenisvols, een expressie van iets van binnen. Het is een middel om te kunnen communiceren met andere mensen, die het kunnen interpreteren, voelen of beoordelen. Kan technologie ooit kunst maken? Moderne technieken zijn in staat om de werkelijkheid vast te leggen zoals mensen dat niet zouden kunnen en kunstmatige intelligentie kan muziek, teksten en beeld creëren.
Wat zijn de verbanden tussen maken, produceren, scheppen en creëren? Kunnen alleen mensen kunst maken?
Te gast is Liselore, promovendus bij de universiteiten Leiden en Delft. Haar onderzoek gaat over ethische en morele aspecten van 3D-printen in de kunstwereld, zoals het gebruik van AI bij het reproduceren van werken of om verloren werken te maken in de lijn van een artiest.
Ook te vinden op YouTube en Spotify.
Verwijzingen
Intro (twee voorbeelden van scheppende technologie)
– Hier twee voorbeelden van OpenAI projecten die zelfstandig teksten schrijven https://openai.com/blog/better-language-models/ en zelfstandig muziek maken: https://openai.com/blog/jukebox/
Liselore
- Bob Rob de schilderrobot. Zie https://www.tudelft.nl/en/2019/io/june/paintrobot-bob-rob/ en https://awesome-technologies.de/showcases/paintrobot.
- Turing test.
Merel
- Altered Carbon. 2018. Gemaakt door Laeta Kalogridis. Scenario en regie wisselen per aflevering.
Wessel
- Kurt Vonnegut. “EPICAC.” 1950. Welcome to the Monkey House.
Overige verwijzingen
- Actor Network Theory. Latour, B. 2007. Reassembling the Social: An Introduction to Actor-Network-Theory. Clarendon Lectures in Management Studies. OUP Oxford. https://books.google.nl/books?id=7ZGknQEACAAJ.
- Blade Runner. 1973. Regie: Ridley Scott. Scenario: Hampton Fancher en David Peoples.
- Blader Runner 2049. 2017. Regie: Denis Villeneuve. Script: Hampton Fancher en Michael Green.
- Her. 2013. Regie en scenario: Spike Jonze.
- Poe, Edgar Allen – “Annabel Lee.”
- Westworld. 2016. Jonathan Nolan en Lisa Joy.
- Mansoni, Pierre.
- Facebook begrijpt de eigen algoritmes ook niet meer:
Herwaarns podcast 11 – The Female Gaze
De male gaze is een bekend fenomeen in feministische kritiek dat gebruikt wordt om de weergave van vrouwen in film en andere visuele media te analyseren. Het concept is geïntroduceerd door Laura Mulvey in 1975 en wordt nog steeds gebruikt om aan te geven hoe vrouwen worden gereduceerd in visuele media. In deze aflevering onderzoeken we hoe dit concept kan worden omgedraaid tot een vrouwelijke blik en wat daar dan de kenmerken van zouden zijn.
Te gast is Lieke, recentelijk gepromoveerd mediëvist.
Verwijzingen
Intro
– Laura Mulvey (1975). “Visual Pleasure and Narrative Cinema”. Screen 16 (3): 6-18.
– Berger, John. Geciteerd in: https://finallyfeminism101.wordpress.com/2007/08/26/faq-what-is-the-%E2%80%9Cmale-gaze%E2%80%9D/
– Jean-Paul Sartre, L’Être et le néant : Essai d’ontologie phénoménologique, 1943.
Merel
- Magic Mike (2012), dir. Steven Soderbergh
Magic Mike XXL (2015), dir. Gregory Jacobs - Volkskrant artikel: https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/de-hot-priest-uit-fleabag-en-andere-sexy-personages-die-vrouwen-doen-watertanden~b26de96f/ info-kader “female gaze” (waarin trouwens ook Lieke’s film wordt genoemd).
- Natalie Perfetti-Oates: Chick Flicks and the Straight Female Gaze: Sexual Objectification and Sex Negativity in “New Moon”, “Forgetting Sarah Marshall”, “Magic Mike”, and “Fool’s Gold” http://genderforum.org/absolute-erotic-issue-51-2015/
- Crazy, Stupid, Love (2011), dir. Glenn Ficarra and John Requa; “The Big Move” scene: https://www.youtube.com/watch?v=9vSKyFA5F9Y
- Little Women (2019), dir. Greta Gerwig.
Wessel
- Virginia Woolf. A Room of One’s Own. 1929.
Lieke
- Portrait de la jeune fille en feu. (2019). Regie en script Céline Sciamma.
Overige verwijzingen
- Margaret Atwood – Siren Song. 1974.
- Pat Barker – The Silence of the Girls. 2018. (Hervertelling van de Iliad vanuit het perspectief vn Briseis))
- Bechdel test. https://bechdeltest.com/
- Coca Cola Light reclame: https://www.youtube.com/watch?v=ot9NvIavZIc
- Carol Ann Duffy – The World’s Wife. 2000. De collectie gedichten waarin vrouwelijke karakters uit de kunstgeschiedenis een stem krijgen.
- Madeline Miller – Circe. 2018. (Herinterpretatie van Circe bekend uit onder andere de Odyssee)
- Mythe van Orpheus en Eurydice. https://nl.wikipedia.org/wiki/Orpheus_en_Eurydice
- Christa Wolf – Cassandra
Herwaarns emotieserie 05 – Verliefdheid
In de vijfde aflevering van de emotie-serie onderzoeken we verliefdheid en heeft Merel ineens een bril op. Zit daar een verband tussen? Is liefde blind?
We hebben besloten de emotieserie door te zetten ook al is de quarantaine opgeheven. Er zal meer tijd zitten tussen de afleveringen, maar er zijn genoeg emoties om te doorgronden. We hopen dat jullie met ons in gesprek willen gaan over emoties aan de hand van jullie eigen culturele objecten, dus heb je zelf ook emoties en wil je helpen de menselijke gevoelens te bestuderen, bericht ons of neem je eigen analyse op en deel hem met ons!
Verwijzingen:
Merel
– https://nl.wikipedia.org/wiki/Verliefdheid
– Brokeback Mountain. Ang Lee (2005). De eerste ontmoeting: https://youtu.be/XiiKrRmqTOo
Wessel
– Virginia Woolf – Mrs. Dalloway.
– Platonische liefde: https://en.wikipedia.org/wiki/Platonic_love
– Bronnen voor zes, zeven of acht Griekse woorden voor liefde:
— https://californiamaqui.wordpress.com/2014/06/10/the-7-types-of-love/
— https://lonerwolf.com/different-types-of-love/
— https://www.psychologytoday.com/us/blog/hide-and-seek/201606/these-are-the-7-types-love
— https://ayosage.wordpress.com/2012/03/14/the-7-types-of-love-revised/
(Kort genoemd: Othello, Scott Pilgrim vs. the World, Wuthering Heights)
Conclusie
– House of Cards, seizoen 1.
– Tales of the City (2019).
CLICKBAIT TITLE: 7 WAYS TO TALK ABOUT GAYS AND GREEKS
www.herwaarns.nl
Herwaarns Podcast 10 – De Ivoren Toren van de Geesteswetenschappen
Veel wetenschap wordt beschuldigd van navelstaren. De zogenaamde elite is alleen maar bezig met obscure onderzoeken naar wat ze willen bewijzen. De geesteswetenschappen in het bijzonder wordt wel verweten dat ze opereren vanuit een ivoren toren, ver verwijderd van de werkelijkheid van de samenleving. Het is ideologisch of te wazig. Waarom zou men geld besteden aan onderzoek naar literatuur uit de Balkan of feministische emancipatoire praktijken in de Victoriaanse roman?
Het is ook het strijdveld van de cultuuroorlogen en de social justice warriors, die belachelijke eisen stellen en volledig los staan van de realiteit. Ze hebben een betekenisloos jargon ontwikkeld dat alles problematiseert. Hoe dichten we de kloof tussen wetenschap en samenleving? Zitten de geesteswetenschappen inderdaad in een ivoren toren?
Te gast is Andries, literatuurwetenschapper en docent participatieve gezondheidszorg bij de opleiding tot verpleegkundige bij de Haagse Hogeschool. Daarnaast werkt hij aan een promotie-onderzoek aan de universiteit Leiden over representatie van affectieve en esthetische reacties of functiebeperkingen in literatuur en film.
Ook te beluisteren op Spotify: https://open.spotify.com/episode/6kjTzTFoGgfRBcR6u2LNFR?si=Yzu9IqWGSQqsxNWSJulo9w
en YouTube: https://youtu.be/1lxqBLKBTkE
Vanaf nu ook te vinden op iTunes: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/herwaarns-podcast/id1480092710
Verwijzingen:
Intro:
– BBC Analysis podcast – The Root of ‘Woke’ Culture. https://open.spotify.com/episode/1XleWis1bJ95vpZQFeqlFl?si=0f01VRnxT1KeHnmcjkjWLg
Andries: Rens Bod – A New History of the Humanities
Wessel: Jiskefet – English Sports. https://youtu.be/E_6d3JBBo4s (En ook: Jiskefet – Stiften! https://youtu.be/hZBHkJFcYII)
Martha Nussbaum – Niet voor de Winst. 2010. Ambo. 2012. Vertaling Anbo|Anthos Uitgevers.
Merel: John Williams – Stoner
Overige verwijzingen:
– Blog van Lieke: https://overdemuur.org/rutte-gebruikt-wetenschap-alleen-als-het-uitkomt/
– Blog van Andries:
Herwaarns mini-serie 04 – Schaamte
In de vierde aflevering over emotie behandelen we schaamte, misschien omdat Wessel er een hekel aan heeft, of omdat Merel graag over Mean Girls wil praten. Is schaamte een nuttige emotie voor individuen en de samenleving of zouden we beter schaamteloos door het leven kunnen?
Wessel
- George Orwell. “Such, such were the joys.” Collected Essays, Journalism and Letters 4. Secker and Warburg, 1968. Penguin, 1970.
- Contrapoints. Cringe. 2020. https://youtu.be/vRBsaJPkt2Q
- Toni Morisson – The Bluest Eye. 1970. Vintage, 1999.
Merel
- Mean Girls. 2004. Regisseur: Mark Waters. Script: Tina Fey.
- Easy A. 2010. Regisseur: Will Gluck. Script: Bert V. Royal.
- Nathaniel Hawthorne – The Scarlet Letter. 1850.
Herwaarns mini-serie 03 – Tevredenheid
Voor aflevering drie van de emotie mini-serie praten we over tevredenheid. Wat maakt ons tevreden en hoe blijven we tevreden? We praten over avontuur, ambitie, semi-aquatische Galápagosmensen en onwaarschijnlijke helden.
Merel
- https://en.wikipedia.org/wiki/Contentment
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Tevredenheid
- https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/tevreden
- https://sochicken.nl/simpele-tips-voor-meer-tevredenheid
- https://www.happinez.nl/groei/gelukkig-zijn-met-tevredenheid/
- J.R.R. Tolkien. The Hobbit. 1937. London: HarperCollins,1999.
- Jeff Goins. Real Artists Don’t Starve, Timeless Strategies for Thriving in the New Creative Age. London: HarperCollins, 2017.
Wessel
- Robert Louis Stevenson. The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde. Green & Co. Longmans, 1886.
- Kurt Vonnegut. Galápagos. Flamingo, 1994. Jonathan Cape and Granada Publishing, 1985.
- Herwaarns Verwikkeld 2 – Sherlock Holmes
- Herwaarns Podcast 23 – De Vrouw Als Muze
- Herwaarns Verwikkeld 1 – Jurassic Park
- Herwaarns Podcast 22 – De Gezonde Geest
- Herwaarns Podcast 21 – Keuzestress
- Herwaarns Podcast 20 – Informed Consent
- Herwaarns Podcast 19 – De Traditie van Grammaticaonderwijs
- Herwaarns Podcast 18 – De Noorse Cultuur
- Herwaarns Podcast 17 – De Wijsheid van het Ecosysteem
- Herwaarns Podcast 16 – Moderne Hervertellingen